Retroperspektywy » Retroperspektywy

OPIS FILMU:

Burzliwa historia XX wieku rozproszyła Ormian po całym świecie, zmuszając ich do życia w diasporze. Wykorzenieni, odcięci od własnej kultury i historii, podejmują próbę ocalenia od zapomnienia tradycyjnych ormiańskich pieśni liturgicznych. Bohaterowie filmu dokumentalnego "Pieśń pamięci"  podróżują do miejsc, skąd wywodzi się ta sztuka.

Film przedstawia historię dwójki Ormian - Arama i Virginii Kerovpyan - małżeństwa z diaspory ormiańskiej, muzyków, którzy wyruszają w podróż do Anatolii, miejsca, gdzie narodziła się kultura ormiańskich pieśni liturgicznych. Aram Kerovpyan jest mistrzem śpiewu w ormiańskiej katedrze w Paryżu, jego żona Virginia, praktykuje tradycyjny dla Ormian śpiew monodyczny. W podróży towarzyszy im reżyser Jarosław Fret i grupa aktorów Teatru ZAR z Wrocławia, od lat studiujących historię i tradycję muzyczną Armenii. Dokument jest zapisem wyprawy artystów z Paryża do Stambułu, kolebki kultury ormiańskiej, przez Wenecję i Jeruzalem, gdzie tradycja śpiewu liturgicznego jest wciąż żywa, kończąc podróż na wyżynach Anatolii - świadkach ludobójstwa sprzed stu lat. Droga tej grupy prowadzi do wspólnego śpiewu, który jest nośnikiem pamięci o zgładzonym narodzie, odsłaniającym bogactwo unicestwionej kultury i artykułującym istnienie tych, którzy odeszli.

„Pieśni pamięci” odsłaniają wiele historii i teorii o ludobójstwie Ormian. Bohaterowie spotykają na swojej drodze ludzi znających wydarzenia, które miały miejsce przed laty. Dostrzegamy również echa tamtych czasów, oglądając sceny składania kwiatów w miejscu zamordowania Hranta Dinka, który na łamach „Agos” pisał o ludobójstwie Ormian. Mimo całego ładunku historiozoficznego „Pieśni pamięci” nie są filmem rozliczeniowym, nie próbują na siłę narzucić konkretnego opowiadania o historii, wskazywać palcem na winnych. Na pierwszy plan wysuwa się sztuka, wielka pasja, poświęcenie Arama i Virginii. Jaką rolę odgrywa ich śpiew? Co można wyrazić sztuką, jakie emocje przekazać? To podstawowe pytania, które rodzą się w trakcie projekcji filmu. W tym kontekście „Pieśni pamięci” są dokumentem niezwykle uniwersalnym, będącym pochwałą dla sztuki, w której - jak mówi wspomniany na początku turecki Ormianin - możemy odnaleźć człowieczeństwo.

Ten pierwiastek człowieczeństwa, pamięć całego narodu i ślady przeszłości starają się odnaleźć również autorzy. „Pieśni pamięci” pełne są lirycznych, poetyckich pejzaży, scen, które w połączeniu z liturgicznym śpiewem bohaterów tworzą nostalgiczny, przejmujący obraz. Kino idzie w sukurs sztuce Arama i Virginii, ma życiodajną siłę. Dopóki tworzymy, możemy opowiadać o historii przez pryzmat emocji. Tylko taka sztuka pomoże przetrwać naszej pamięci - zdają się mówić „Pieśni pamięci”.

Film otrzymał Wyróżnienie Komisji Artystycznej Festiwalu Form Dokumentalnych "Nurt" (Kielce, 2015), uzasadnienie jury: "Żeby odczuć głęboką tragedię potrzebna jest sztuka" - ten cytat z filmu jest najlepszym uzasadnieniem dla opowieści, w której stara ormiańska muzyka kościelna podtrzymuje pamięć narodu.

INFORMACJE O TWÓRCACH:

Nathalie Rossetti - jest reżyserką. Po ukończeniu studiów na wydziale DAMS na Uniwersytecie Bolońskim i w szkole teatralnej Orazio Costy we Florencji, od 1991 roku pracowała w sektorze audiowizualnym we Włoszech i w Belgii jako scenarzystka, twórczyni filmów dokumentalnych i oraz konsultantka muzyczna w branży filmowej. Była asystentką reżyserów i producentów we Włoszech i w Belgii. Oprócz pisania scenariuszy do filmów krótkometrażowych, pracowała jako współautorka czterech filmów fabularnych, w tym "Le Nain Rouge" w reżyserii Yvan Le Moine, nagrodzonym Quinzaine des Réalisateurs na festiwalu w Cannes w 1998 roku. Jest autorką filmu dokumentalnego "Oltre il ring" ("Beyond the ring" / "Poza ringiem", 2005), nagrodzonego Honorable Mention, FICTS w Mediolanie. Od 2000 roku wraz z mężem Turim Finocchiarem realizują i produkują własne filmy dokumentalne. W 2007 roku stworzyli we Włoszech międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych Faito Doc. Nathalie Rossetti jest szczególnie wrażliwa na problemy związane ze sztuką, antropologią i społeczeństwem.

Turi Finocchiaro - jest producentem i reżyserem. Po ukończeniu studiów filmowych we Francji i Belgii, rozpoczął pracę w produkcji audiowizualnej - najpierw filmów fabularnych (Włochy), a następnie dokumentalnych (Belgia). Od 1993 roku pracował dla firm producenckich w branży rozwoju projektów i finansowania wniosków do programów europejskich, m.in.: Media+ i Eurimages. W 1996 roku w Rzymie założył firmę E.F.C. zajmującą się przygotowywaniem projektów. W 1998 roku także w Rzymie założył niezależną firmę producencką Impronte Digitali, specjalizującą się w filmach krótkometrażowych i dokumentalnych. W 2004 roku wrócił do Belgii, gdzie wraz z Nathalie Rossetti wyreżyserował kilka filmów, a następnie w roku 2009 wraz z Nathalie Rossetti i Amel Bouzid stworzyli Borak Films. Wspólnie z Rosetti zrealizował m.in. film dokumentalny "Yiddish Soul" ("Dusza Jidysz", 2006) i musical "Yiddish Soul Concert" ("Koncert Dusza Jidysz", 2006), pokazywane na festiwalach filmowych na całym świecie. Ich film "Oltre la legge del Sangue" ("Against Blood Justice" / "Przeciwko Sprawiedliwości Krwi", 2008) otrzymał wiele nagród m.in. na Festiwalu Filmowym Astra (Rumunia, 2009) i międzynarodowych festiwalach filmów dokumentalnych poświęconych problematyce praw człowieka „ One World Human Rights International Documentary Film Festival” (Kosowo, 2009) i International Human Rights Film Festival - FIFDH (Francja, 2010). W 2007 roku stworzyli we Włoszech międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych Faito Doc Festival, który organizowany co roku latem. Ich najnowszymi dokumentami są "Pieśń pamięci" (2015) i "W miłości jak w życiu "(2016).

Aram Kerovpyan - urodził się w Stambule, jako chłopiec odbył naukę śpiewu liturgicznego w Kościele ormiańskim. Uczył się gry na kanunie i studiował system muzyczny Bliskiego Wschodu u mistrza Saadeddina Öktenaia. W 1977 roku przeprowadził się do Paryża, gdzie całkowicie poświęcił się muzyce, grając z wieloma muzykami z Bliskiego Wschodu. W 1980 roku dołączył do Ensemble de Musique Arménienne, który później zmienił nazwę na Kotchnak. Od tamtej pory głównym obszarem jego badań stała się muzyka ormiańska, szczególnie system modalnych skal pieśni liturgicznych. W 1985 roku założył zespół ormiańskich pieśni liturgicznych Akn. Równolegle z pracą muzyka uczestniczy w konferencjach i seminariach, prowadzi wykłady w Europie i Ameryce Północnej, a także regularnie publikuje artykuły i prace na temat teorii ormiańskiej muzyki modalnej. Jest doktorem muzykologii. Od 1990 roku pełni funkcję mistrza śpiewu w ormiańskiej katedrze w Paryżu.

RECENZJE:

http://www.polishdocs.pl/pl/recenzje/2391/recenzja_filmu_piesn_pamieci_nathalie_rossetti_i_turiego_finocchiaro

LINKI:

http://www.teatrzar.art.pl/teatrzar/mediateka/wideo/when-memory-sings

Pieśń pamięci

Zobacz również

Zobacz również